Spreken voor publiek kan een ongecontroleerde angst opwekken. Oncontroleerbare trillingen, knikkende knieën, maagkrampen of angstzweet kunnen een onvoorbereide spreker vooraf, maar ook op het podium verlammen. Het gevolg is dat jouw boodschap niet overkomt of erger, dat je gezien wordt als niet half zo kundig als je bent over een onderwerp. Dat is een gemiste kans voor je imago, vergroten van netwerk en misschien wel het vergaren van potentiële klanten.
Waarom zijn we zo angstig om te spreken in het openbaar? Dat is een wetenschap waar Personal Brand Experts en Communicatie Experts zich al heel lang in verdiepen. Veel voorkomende angsten zijn:
Je onvoldoende voorbereid voelen of onzeker zijn over je presentatie
Denken dat jouw publiek meer over een onderwerp weet dan jij of dat niemand op jouw verhaal zit te wachten
Geloven dat je publiek jouw verhaal niet pakkend zal vinden of dat je de taal van de doelgroep niet spreekt.
Bang zijn om niet uit je woorden te komen, dat je stem gaat overslaan of onderwerpen vergeten te vertellen
Vermoeden dat niemand op jou of jouw verhaal zit te wachten
Hoe voorkom je angst om te spreken?
Mensen die vaker op een podium spreken zullen je kunnen vertellen dat ook zij deze gedachten wel eens in hun hoofd hebben gehad. Er is helemaal niets vreemds aan. Het verschil is alleen dat ervaren sprekers voor elk van bovenstaande angsten een remedie hebben waardoor ze er mee om kunnen gaan. Ze beseffen dat alle angsten om het het openbaar te spreken alleen in hun hoofd zitten en bijna nooit iets met de realiteit te maken hebben.
Onvoldoende voorbereiding
De grootste fout die mensen maken waardoor een presentatie niet lekker loopt is je voorbereiding. De beste sprekers repeteren, repeteren en repeteren nog een keer. Net zolang tot ze bijna op de automatische piloot hun verhaal kunnen vertellen. Een professionele presentatie maken is hier natuurlijk ook onderdeel van.
Waarom is voorbereiding zo belangrijk?Als alles fout gaat, je stem slaat over, de lamp valt van het plafond en iemand in de zaal roept dat het verhaal maar saai en achterhaald is kun je altijd nog terugvallen op je oefening. Het is het fundament waar je presentatie uit bestaat.
Wat is de beste voorbereiding voor een speech?Dat is voor iedereen anders, maar wat voor veel mensen werkt is de speech gewoon voor de spiegel oefenen.
Hoe weet je zeker dat je genoeg over een onderwerp weet?
Er is altijd iemand die meer of andere dingen over een onderwerp weet dan jij. Hoe erg is dat? Er zijn er namelijk ook genoeg die dat niet weten. Als je ergens op uitnodiging bent was er kennelijk vraag naar wat jij er van weet. De grootste sprekers willen niet de beste sprekers of degene met de meeste kennis zijn. Ze willen overbrengen wat zij ervan weten. Niet meer en niet minder.
Wat als ik geloof dat mijn publiek mijn verhaal niet pakkend zal vinden.
Een verhaal pakkend vertellen zodat het publiek de aandacht vast kan houden is een vak apart. Dit hangt onder andere van een aantal aspecten af:
Intonatie en ritme van je stem
De taal van je publiek spreken in woordgebruik en voorbeelden
Lichaamstaal
Humor
Steve Jobs zeldzame footage is een mooi voorbeeld om te leren spreken voor publiek
Steve Jobs heeft op zeldzame opnames de kunst van presenteren laten zien. Hij krijgt een vraag voor de camera en begint direct met storytelling. Precies zoals het hoort. Na bijna een minuut komt hij erachter dat hij het beter en simpeler kan vertellen en vraagt een paar seconde pauze.
Het opmerkelijke aan dit fragment is dat hij met bij precies dezelfde gestures en tonatie hetzelfde verhaal verteld, maar net met andere woorden. Dat is de kunst van presenteren voor de camera of publiek. De verandering begint bij 2.05 minuten.
10 tips waar je op moet letten als je eenmaal onstage bent
Als je goed voorbereid bent en je zelfverzekerd bent dat je een inspirerend en informatief verhaal kunt vertellen, begint het echte werk. De presentatie zelf. Hoe gedraag je je, waar hou je jouw handen, hoe kijk je en hoe snel of langzaam moet je spreken? Vragen waar we in een één op één gesprek zelden over nadenken, maar die eenmaal op het podium bij menigeen worden afgevraagd. Hieronder volgen enkele tips:
Adem kalm en diep: eenmaal op het podium is het extreem belangrijk om kalm en diep te ademen. Er is geen haast en je mag alle tijd nemen die je wilt. Ook al kun je voelen dat er veel van je verwacht wordt, de mensen in de zaal, zijn alleen maar nieuwsgierig. Niets meer en niets minder.
Hou je voeten plat op de vloer: Om goed ‘geaard’ te blijven is het belangrijk je voeten stevig en plat op de vloer te houden. Dus niet voorover of achterover gaan leunen, of meer op het ene dan het andere been gaan staan. Twee voeten plat op de vloer help je.
Kijk over de hoofden heen: Tenzij er een vraag gesteld wordt, hoef je niemand aan te kijken. Dat kan meestal ook niet, omdat het licht in je ogen zal schijnen. Daardoor zie jij niemand en ziet het publiek jou wel. Kijk daarom net over de hoofden heen en zorg dat je dan weer een beetje naar links en dan weer eens naar rechts kijkt. De zaal zal dit ervaren alsof je hun persoonlijk allemaal aandacht geeft.
Blijf het publiek aankijken: natuurlijk mag je best af en toe naar je presentatie kijken, maar ga niet met je rug naar het publiek je slides voorlezen. Dat kunnen ze zelf namelijk ook wel lezen. Zij willen het begeleidende verhaal achter de slide of presentatie horen. Vertel daar iets over en houd je borst zoveel mogelijk gericht op het publiek.
Spreek luid en duidelijk: Zorg dat je goed verstaanbaar bent. Je hoeft niet te gaan schreeuwen, maar mompelen is uit den boze. Als de mogelijkheid er is, doe dan vooraf een sound check. Lukt dat niet, kun je het publiek achterin de zaal vragen of je goed verstaanbaar bent.
Verontschuldig niet als iets fout gaat: Natuurlijk kan er iets fout gaan. Je kunt ineens staan te trillen, een tekst vergeten, of per ongeluk een slide overslaan. De beste remedie tegen iets dat je zenuwachtig maakt is door het publiek te vertellen dat je het best spannend vind. Het is ook spanend en dat weet het publiek. Je bent geen professional, dus dat wordt ook helemaal niet van je verwacht. Zeg gewoon wat er door je heen gaat en het publiek zal je eerlijkheid waarderen.
Wees zoveel mogelijk je zelf: Ga geen toneelstukje opvoeren. Het publiek zal dit door hebben. Als jij normaal gesproken langzaam spreekt, doe dit dan ook on stage. Neem je normaal gesproken even pauze tussen een zin, doe dat dan ook op het podium. Wat je ook doet, je zult er geen oscar voor krijgen, dus wees gewoon jezelf.
Spreek met je handen: Als je op een verjaardag iemand heel enthousiast ziet vertellen, zul je merken dat daar de handen voor gebruikt worden. Stop je handen dus niet onzeker in je broekzak of achter je rug. Hou ze ook niet futloos langs je lichaam, maar gebruik ze om uit te beelden wat je verteld. Heb je het over een meisje van 1 meter 20, laat zien hoe hoog dat is. Vertel je dat de maan rond is, maak dan een rondje met twee handen in de lucht.
Gebruik een spiekbriefje: maak vooraf en spiekbriefje waar ten minste per slide de essentie op staat wat je wil vertellen. Die hoef je niet te gebruiken, maar het mag wel. Zelfs ervaren sprekers en presentatoren zie je wel eens een spiekbriefje gebruiken. Soms vertellen daarbij iets zoals: “Even op mijn spekbriefje kijken wat ik ook al weer wilde vertellen”. Je kunt eerlijjk zijn tegen je de mensen in de zaal. Dat zullen ze waarderen.
Vraag om vragen: Als de situatie er zich voor leent, vraag dan om vragen uit het publiek. Interactie is altijd de beste presentatie. Laat iemand zijn of haar hand opsteken en wijs de persoon aan als je klaar bent om de vraag te beantwoorden. Hierbij hoef je niet op alles antwoord te even. Er is niets mis mee, als je soms even iets niet weet. Vertel dan dat je daar graag een andere keer op terug komt.
Spreken voor publiek kun je leren
Spreken voor publiek is een vak, maar iedereen kan het leren. Het begint ermee dat je gelooft dat jij en je verhaal de moeite waard zijn. Bedenk daarom welk verhaal niet de moeite waard is. Ik ken er geen een. Elk verhaal mag verteld. Elk verhaal heeft een kern van kennis of emotie in zich die overgebracht mag worden. De spreker en de stijl van de spreker is hieraan ondergeschikt.
Comments